Suyu belirli bir açı ve basınç ile havaya püskürterek ,suyun kendi ağırlığı ile toprak ve mahsül üzerine ince damlacıklar halinde , düşürülmesine “Yağmurlama Sulama Yöntemi” adı verilir. Suyun görüntüsü doğal yağmura benzediğinden bu yönteme yağmurlama sulama yöntemi denir. Yağmurlama sulama yöntemi her tür toprak koşullarında, eğimli ve düz arazilerde ve hemen hemen bütün bitki cinslerinde rahatlıkla uygulanabilir. Yüzey sulama yöntemine göre daha düşük debilerdeki su kaynağı koşullarında kullanılabilir. Su, başlıklardan basınç altında püskürtülerek, doğal yağışa benzer biçimde atmosfere verilir. Buradan toprak yüzeyine düsen su, süzülerek toprak içerisine girer ve bitki kök bölgesinde depolanır. Yağmurlama sulamada su, basınç altında yağmurlama başlıklarına ulaştırılarak yapay bir yağmur halinde arazi yüzeyine uygulanır.

Yöntemin uygulanabilmesi için ana boru ve lateral hatlardan oluşan bir su iletim sistemine ve basıncı sağlayan bir sisteme gerek vardır. Basınç genellikle pompa birimi ile sağlanmaktadır. Bazı bölgelerimizde kapalı devre olarak gecen kendiliğinden basınçlı sistemlerde vardır. Sistemi yağmurlama başlıkları tamamlar. Sulanacak bitkiye, toprağa ve ekonomik koşullara bağlı olarak değişik tiplerde yağmurlama başlığı kullanılır.

Yağmurlama sulama sistemleri uygun biçimde işletilirse sulama suyu ihtiyaçları yüzey sulamalara göre önemli ölçüde az olmaktadır. Özellikle yüzeyi düzgün olmayan, eğimli, sızdırma hızı yüksek olanlarda, sığ köklü bitkilerin sulanmasında başarılı sonuçlar vermektedir.

Yağmurlama sulama yönteminde, belirli bir ilk yatırım ve enerji giderleri gereklidir. Bu giderler yöntem uygulanarak, tarımsal ürün artışıyla karşılanabilirse yağmurlama sulama sistemleri gelişebilir. Yağmurlama sulama yöntemleri daha az işçilik gerektirdikleri için, işçiliğin pahalı olduğu yerlerde geniş uygulama alanı bulmuşlardır.

Taşınabilir Sistemler
Bu sistemde pompa ünitesi ana boru ve lateraller taşınabilmektedir.

Yarı Taşınabilir Sistemler
Pompa ünitesi ve anaboru hattı sabit, lateraller hareketlidir. Genelde anaboru hattı toprak altına gömülüdür.

Taşınmayan (Sabit) Sistemler
Bu sistemde pompa, anaboru ve lateraller sabittir.

Yağmurlama sistemleri az işçilik gerektirdiği için işçiliğin pahalı olduğu yerlerde geniş olarak kullanılır.İşlilik giderlerinin gittikçe artmaya başlaması sebebi ile sistemler artık yarı sabit yada tam sabit sistemlere doğru gitmektedir.

Son yıllarda yağmurlama sulama unsurlarından boru hatları ve yağmurlama başlıklarında önemli değişiklikler olmuştur. Kullanılan sistem  daha  ucuza  mal edilmeğe  başlanmış, kullanım kolaylığı sağlanmış böylece de daha yaygın uygulamaya başlanmıştır.

Yağmurlama sulama yönteminin uygulanmasında yağmurlama başlıkları en önemli parçalardandır. Geniş ıslatma çaplarına sahip olan yağmurlama başlıkları ( Büyük Tabancalar) uygulamada sıkça tercih edilirler. Bunlar orta ve yüksek işletme basınçlarında çok iyi sonuç vermektedirler. Düşük işletme basınçlarında uygulamalar hassas bitkiler de zararlı etkenler ortaya çıkarabilir.Orta boy yağmurlama başlıklarının meme çapları 8-12 mm ve ıslatma yarı çapları 15-25 m arasında değişmektedir. Bu tip başlıklar, tarla bitkileri sebzeler ve meyve bahçelerinin sulanmasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Büyük Boy yağmurlama başlıklarında, meme çapları 12-28 mm ve ıslatma yarı çapları 25 - 55 m arasında olabilmektedir. Bu tip başlıklar genellikle orta ve büyük işletmelerde tarla bitkilerinin sulanmasında kullanılırlar.

Başlık memesinin çıkışında istenen basınca işletme basıncı denir. Pompa çıkışına ve en uzak yağmurlama başlığının çalıştığı noktaya manometre koyarak sistem giriş ve çıkış basıncı arasındaki farkı görerek ,kaçak ve sürtünme kayıplarını kontrol etmeniz sağlanabilir . Ana boru hattının gömülü olduğu sistemlerde, lateral boru hatlarının başlangıcına vana yerleştirilir.Bunların yanında, sistemde T, dirsek, redüksiyon, kör tapa vb. bağlantı elemanları da kullanılır.Yağmurlama sistemlerin de , imkanlar el verdiği müddetçe geniş çapta boru seçilerek ,sürtünme kayıplarını minimuma indirgeyerek ,enerji tasarrufu yada aynı enerji ile daha çok başlık çalıştırılması sağlanabilmektedir.

Yağmurlama sulama yöntemlerinin projelendirilirken ihtiyaç olan bilgiler şunlardır:

1. Toprakların kullanılabilir su tutma kapasitesi;
   \r\n Bitkiler, toprakta tarla kapasitesi ile devamlı solma noktası arasında bulunan  sudan  yararlanabilirler.  Bu  nem  miktarına,  toprakların “kullanılabilir su tutma kapasitesi” veya “elverişli kapasite” denir. Buda toprağın bünyesine göre değişmektedir. Toprak analizleri ve infiltrasyon testlerini, bir kez yaptırmak yeterlidir. Elde edilecek değerler,toprak özellikleri değişmedikçe, çok uzun yıllar kullanıabilir
2. Bitkilerin Etkili Kök Derinlikleri:
   Bitkilerin normal gelişmeleri için ihtiyaç duydukları suyun % 80 inin alındığı kök derinliğine “Etkili Kök Derinliği” denir. Bu değer sulamada ıslatılacak toprak derinliğini oluşturur ve bitki çeşidine göre genellikle 30- 180 santimetre arasında değişir
3. Ürünler için sulama suyu ihtiyaçları:
   Bitkilerin su tüketimleri, büyüme mevsimi başlangıcında düşüktür. Maksimum örtü düzeyine kadar gittikçe artar ve en yüksek değere ulaşır. Bundan sonra, hasada doğru gittikçe azalmaya baslar. Bu nedenle, bitkiler başlangıçta geniş aralıkla ve su tüketiminin maksimum olduğu dönemde dar aralıkla sulanır. Yağmurlama sistemlerinde maksimum bitki su tüketimi dikkate alınarak, projeleme yapılır. Bitki su tüketiminin hesaplanmasında birçok yöntem söz konusudur
4. Toprakların Su Alma (İnfiltrasyon) Hızları :
   Toprakların su alma hızının  bilinmesi sulamada önemlidir. Toprağın su alma hızına; toprağın yapı ve bünyesi, topraktaki organik madde miktarı, nem miktarı, bitki örtüsü, arazinin eğimi, uygulanan sulama yöntemi, toprağın sıkışması ve çatlaması, toprakta ve suda bulunan tuzların cinsi ve miktarı gibi sebepler etki eder. silindir infiltrometreler ile infiltrasyon testleri yaptırılarak ,toprağın su alma hızı saptanır. Bu değer, uygun yağmurlama başlığının ve memenin seçilmesi açısından çok önemlidir.

Yağmurlama sulama metodunun avantajları ;

• Su kullanma randımanı yüksektir. Sulama suyunun az olduğu yerlerde bu sudan azami yararlanılabilir.
• Meyilli, arazi şekilleri (topoğrafya) bozuk yerlerde erozyona neden olmadan sulama yapılabilir.
• Tohum çimlenme zamanında toprağın kaymak bağlaması nedeniyle bitkinin toprak üstüne çıkmama durumunu ortadan kaldırır.
• İşletme masrafından ve işçilikten tasarruf sağlanır.
• Toprak derinliği az ve sığ, geçirgen topraklarda en uygun sulama sistemidir.
• Denize yakın yerlerde rüzgarla taşınan tuzlu suların bitkilere bıraktığı tuz zerreleri, tozlar ve zararlı haşereler, yağmurlama ile yıkanabilir.
• Yağmurlama sulama ile kontrollü su verme imkanı olduğundan; taban suyu yüksek, drenaj sorunu olan yerlerde en uygun sulama metodu olmaktadır.
• Tarla hendeklerine gerek kalmadığından, ekim alanı artmakta ve tarımsal işletmeler kolay yürütülmektedir.
• Eriyebilir suni gübreler; sulama suyu ile birlikte işçiliğe gerek kalmadan bitkilere verilebilir.
• Arazi tesviye masrafları olmamaktadır,bu çok büyük bir enerji ve zaman tasarrufu sağlamaktadır.

Dezavantajları;

• İlk tesis masrafı özellikle sabit sistemlerde yüksektir.
• Su dağılımına rüzgarın olumsuz etkisi vardır.Yağmurlama yapılacak zamanlar,sabah erken yada akşam gün batımına yakın rüzgarın daha az olduğu zamanlarda yapılması tercih edilmelidir.
• Basınç için güç gereklidir. Bu da enerji sarfiyatı ve masraf gerektirir.

Bütün bu avantajlarını gördükten sonra yağmurlama sistemlerinin kullanımı gün geçtikçe artmaktadır.

Yağmurlama yoluyla yapılan sulamada ticari gübreler sulama suyu ile birlikte bitkilere verilebilir. Bu şekilde gübrelerin sulama suyuyla toprağa aktarılması  uygulamada çeşitli  kolaylıklar ve avantajlar sağlamaktadır.

Bunlar;

• İşçiliği azaltır
• Gübrenin toprağa homojen olarak dağılımını sağlar\r\n
• Alet ve ekipmanların daha ekonomik olarak kullanılmasını sağlar
• Uygun zamanda ve miktarda gübreleme imkanı sağlar
• Ürünün kalite ve miktarının artmasını sağlar

Yağmurlama sisteminde ticari gübreler sulama suyu ile birlikte toprağa verilebilir.
Bu düzenle gübre atıldıktan sonra sulamaya devam edilerek boru ve başlıklardaki gübreler temizlenir. Aynı zamanda yapraklar üzerinde biriken gübre çözeltileri de yıkanmış olur.

• Ana boru hattı hâkim eğim doğrultusunda yerleştirilmelidir
• Yağmurlama lateralleri hakim meyile dik ve imkan nispetinde tesviye eğrilerine paralel doğrultuda olmalıdır.
• Rüzgar hızının fazla olduğu yerlerde lateraller hakim rüzgar yönüne dik gelecek biçimde yerleştirilmelidir.
• Çok  uzun  yağmurlama  laterallerinin  kullanılmasından kaçınılmalıdır. Laterallerin kısa olması işçiliği azaltır ve eşit su dağılımı sağlar.
• Laterallerin ana hat üzerinde ki hareketi en az iş gücüne ihtiyaç gösterecek biçimde düzenlenmelidir.
• Lateral hareketlerinin kolay ve birlikte çalışan başlık sayılarında ki değişimin az olması için sistem imkan oranında kare veya dikdörtgen şeklinde düzenlenmelidir.
• Sistemin boru büyüklükleri ve tertibi, yıllık masrafları en aza indirecek biçimde olmalıdır.
• İmkanların izin vermesi durumunda, uygun ve ekonomik boru çapları seçimine imkan vereceğinden, pompa ünitesi alanın ortasına yerleştirilmelidir.

Yağmurlama sulama sistemiyle suyun kıt olduğu koşullarda sudan daha çok yararlanılır.

• Sabit ve yarı sabit sistemlerde, basınç denemesi yapılıp daha sonra boruların üstü kapatılmalıdır.
• Sabit ve yarı sabit sistemlerde borular kışı hafif geçen yörelerde en az 50 cm, ağır geçen yörelerde en az 80 cm. derinliğe gömülmektedir.
• Motor elektrikle çalışıyorsa mutlaka toprak hattı yapılmalıdır.
• Borular taşınırken elektrik tellerine dokunmamasına dikkat edilmelidir.
• Sistemi önce küçük debide çalıştırıp Lateral ve ara borular su ile doldurulmalı,  körtapayı  çok kısa bir süre  açarak  boru  hattının temizlenmesi sağlanmalıdır.
• Yabancı maddelerin girmemesi ve yağmurlayıcı memelerin tıkanmaması için pompa emme borusuna süzgeç takılmalıdır.
• Laterallerin yer değiştirme zamanı mutlaka belirlenmelidir.
• Yağmurlama dağılımının uygun olması için rüzgar durumuna göre laterallerin konum durumları iyi ayarlanmalıdır.
• Boruların ve yağmurlama başlıklarının yağlanmasında kauçuklu gres veya benzeri yağlar kullanılmalıdır.
• Sabit sistemlerde sezon sonunda boruların suyu boşaltılmalıdır.